Dus zo voelt het om dood te gaan. Niet.
Ik heb mijn eigen dood van horen zeggen. Ik ken hem alleen als verhaal. Een man van middelbare leeftijd. Achtenvijftig jaar oud. Te jong om zomaar te sterven. Te oud om te spreken van een bloem, in de knop gebroken. Volkomen nikserige leeftijd om dood te gaan. Geen belofte meer, maar ook nog lang niet klaar. Niet voltooid. Hartinfarct. Zwaar. Niks voor jou, schreef een vriendin. Ze zette er niet bij welke ziekte ze wel bij mij vond passen.
Moeder woont in het verpleeghuis. Ze vergeet wie ze is, waar ze is, wie haar zoon is. Dan krijgt zoon, die voor haar zorgt, een hartinfarct en wordt zelf patiënt. Hij moet stoppen met roken, stoppen met drinken. Moeder en zoon, allebei overgeleverd aan de zorg van anderen. Alleen F. Starik kon dit boek schrijven, rauw, indringend, onvergetelijk.
Anjo: “Dit boek is het tweede deel van MOEDER DOEN dat ik eerder besprak. De auteur overleed toen het manuscript voor het boek al klaar lag, maar dat hij pas kon afmaken als zijn moeder er niet meer zou zijn. Moeder is er nog als haar zoon overlijdt. Zijn geliefde, de auteur Vrouwkje Tuinman voltooide het boek. Vijftien jaar hadden ze elkaars werk meegelezen en gecorrigeerd; het lag voor de hand dat zij het boek nu zou afmaken. Hoe is het voor een zoon, deze zoon, als je moeder dementie heeft? Starik: ‘Ik zal het hele proces tot aan het bittere eind aan toe te blijven volgen. Bitter zeg ik, maar dat weet ik nog helemaal niet, misschien zal het mooi en zacht zijn.’ Het boek gaat over het leven in een verpleeghuis, over zijn moeder, over hemzelf, zijn zoon, zijn geliefde en zijn werk als dichter en performer. Vanaf 2002 tot aan zijn dood coördineerde Starik de Amsterdamse Poule des Doods, een groep dichters die bij eenzame uitvaarten gedichten schrijft en voordraagt. Hij is goed met de dood, zegt hij. Het is een onnavolgbaar boek. Is het ook rauw? Het is vooral in alle opzichten eerlijk. Bovendien: dementie s een rauwe ziekte, waarin verlies en verdriet een grote rol spelen. Starik gaat vaak met zijn moeder naar buiten, in de tuin van het verpleeghuis zitten. Dan bestellen ze een rode wijn voor moeder en een cassis voor hem. ‘Heerlijk, met dat windje erbij’ zegt moeder. Hij zegt over haar: het leven van moeder is voltooid, dat vindt ze zelf ook; ze mag dood, graag zelfs. ‘Het is wreed deze mens in leven te houden, alleen maar om haar haar laatste restje waardigheid te laten verliezen.’ Een boek over een zoon en zijn dementerende moeder in het verpleeghuis, zonder franje en mooie woorden, met oog voor alles wat er zich er omheen afspeelt, met verwijzingen naar vroeger en beschouwingen over het leven. Voor mij is het vooral een liefdevol boek!’’
Titel: Klaar; afscheid van moeder en zoon
Auteur: F. Starik
ISBN: 9789046824924
Uitgever: Nieuw Amsterdam, Amsterdam Prijs: € 20,99
