Welkom op de website van Denktank60+Noord
Column van Geesje Nijhof
Herman is 76. Hij heeft een paar moeilijke jaren achter de rug.
Zijn vrouw overleed drie jaar geleden aan corona. Hij had niet goed afscheid van haar had kunnen nemen. Het ging toen allemaal razendsnel. Ze werd ziek, koorts hoesten en steeds benauwder. Ze werd met spoed naar het ziekenhuis gebracht en een dag later werd ze in coma gebracht op de intensive care. Hij besefte toen niet dat dat eigenlijk al het moment van afscheid was. Toen ze zo slecht was dat ze ging overlijden mocht hij haar nog een keer zien, hij uitgedost in beschermingspak en zijn vrouw verbonden aan slangen en apparaten. Een echt afscheid was er niet.
De scherpste randjes van het gemis zijn er wel af na drie jaar, maar die enorme leegte bij hem blijft. Meer dan 50 jaar deelden ze lief en leed en waren aan elkaar verknocht, vergroeid kun je wel zeggen. Helaas kwamen er geen kinderen. Daar konden ze zich na verloop van jaren bij neerleggen. Als kinderloos echtpaar waren ze heel actief in het dorp. Zijn vrouw als vrijwilliger in het verzorgingshuis en actief in de vrouwenvereniging. En hij besteedde naast zijn werk als leraar veel tijd aan zijn grote hobby biljarten. Hij was echt een topspeler en won vele prijzen. In de biljartclub had hij veel vrienden. Na zijn pensionering gaf hij ook nog regelmatig gastlessen op een MBO school en haalde daar veel plezier uit. De kinderen van familie en ook de kinderen uit de buurt kwamen regelmatig bij hun over de vloer. En Herman was altijd bereid geweest een hand uit te steken als iemand hulp nodig had.
En toen kwam corona, alles veranderde. Voordat zijn vrouw ziek werd sloegen ze zich samen goed door de lockdown periode heen, immers ze hadden elkaar. Maar na haar dood veranderde er iets bij Herman. Eerst was er het immense verdriet over het verlies. Toen hij weer wat meer openstond voor de wereld om hem heen leek daar alles er opeens anders uit te zien. Mensen van zijn leeftijd waren nog heel voorzichtig, nog bang om ziek te worden, de activiteiten waar hij vroeger plezier uit haalde waren nog niet weer opgestart. Waar hij voor corona op verschillend momenten al gemerkt had dat ouderen soms werden vergeten of dat hun mening en inzichten als achterhaald werden afgedaan, zag hij opeens van alles wat hem verontruste. Vooral de houding van jongeren naar ouderen toe raakte hem. Het was hem al overkomen dat hij in de rij voor de kassa bij de buurtsuper opzij werd geduwd door een jonge man die hem aansprak met:” He boomer laat me even voorgaan, jij hebt toch niets meer te doen en kunt wel even wachten.”
Op dat moment was hij te verbouwereerd geweest om te antwoorden en ...
Essay 50 jaar Sociaal en Cultureel Planbureau. - Karen van Oudenhoven - van der Zee
In dit essay geeft SCP-directeur Karen van Oudenhoven-van der Zee aan wat er nodig is om de verbinding tussen burgers en overheid te herstellen. Zij pleit voor een gelijkwaardige rol van burgers en beleidsmakers aan de ontwerptafel van beleid. Om samen in gesprek te gaan over oplossingen voor de grote uitdagingen waar we als samenleving voor staan.
Het essay ‘Burgers gelijkwaardig aan de ontwerptafel van beleid’ is geschreven ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan van het SCP. Het is een vervolg op het essay dat Van Oudenhoven in maart 2023 publiceerde: ‘Op weg naar een veerkrachtige en empathische overheid’.
Lees het op de website van het Sociaal en Cultureel Planbureau (PDF - 1,1 Mb).
Gesprekken over verdriet, hoop en veerkracht - Coen Verbraak
Indrukwekkende gesprekken over wat het leven de moeite waard maakt.
Voor de Volkskrant interviewde Coen Verbraak mensen die iets ingrijpends hebben meegemaakt – en die daarna verder moesten met hun leven. Een oncoloog, van wie twee dochters kanker kregen. Een vrouw met chronische pijn, die eindelijk verder kon toen haar been werd geamputeerd. Een veteraan, voor wie het leven totaal veranderde door zijn missie naar Srebrenica. Een vrouw, wier beste vriend zijn zoontjes en zichzelf om het leven bracht. Maar ook Ben Feringa, die de Nobelprijs voor Scheikunde won, een analfabete die op haar achtenveertigste alsnog leerde lezen en voor wie een wereld openging, een nierpatiënt, die een nieuwe nier kreeg van zijn geliefde. Het zijn prachtige, aangrijpende en hoopvolle verhalen, die laten zien hoe onvoorspelbaar, verschrikkelijk en mooi het leven soms kan zijn. Verhalen vol verdriet en rouw, maar ook vol veerkracht en hoop voor de toekomst.
Anjo: ‘Sinds een val in de tram heeft ze altijd pijn. Ze moet ermee leven, maar ze verlangt zo terug naar wie ze was en wat ze kon. Of getroffen worden door een ernstige ziekte en nu alleen nog ‘ja’ en ‘nee’ kunnen zeggen. Wat blijft er dan over? “Alleen ...
Gesprekken over liefde verdriet en troost - Frénk van der Linden & Pieter Webeling
Openhartige gesprekken over liefde, verlies en troost met bekende Nederlanders. Naar de gelijknamige interviewserie in de Volkskrant.
Hoe besta je na? van Frénk van der Linden en Pieter Webeling was de afgelopen jaren één van de best gelezen interviewseries in de Volkskrant, over omgaan met het verlies van een dierbare. Deze indringende portretten zijn nu gebundeld samen met nieuwe essays over rouwen.
Als de dood een geliefde, een vader, een moeder, een kind, een vriend of een dierbare collega wegneemt, zitten we verlegen om woorden die het verdriet en de pijn draaglijk maken, bezweren en zin geven. Waaruit bestaat de rouw? Is het mogelijk troost te vinden? Kan het verlies je wonderlijk genoeg ook verrijken? En hoe leef je verder?
Een indringende bundel portretten van Nederlanders (o.a. Mike Boddé, Jack de Vries, Astrid Joosten, Hedy d’Ancona, Boris Dittrich, Lavinia Meijer en Victor Löw) die terugblikken op hun relatie met een overledene.
Anjo: ‘Weer een gebundelde serie gesprekken waarvan de meeste in de Volkskrant zijn verschenen. Deze keer over het thema rouw. Mooi, dat er een boek is, maar ga ermee om alsof als met een krant: elke week een gesprek lezen. Anders is het gauw te veel. Van der Linden en Webeling beginnen hun voorwoord met een gesprek van lang geleden met Johan Remkes over het verlies van zijn geliefde. Het werd de aanleiding voor hun boek, gecombineerd met het feit dat ze zelf 20 jaar ouder zijn en voelen dat de jaren gaan tellen en de dood zich niet meer zo gemakkelijk laat negeren. Is rouw onze allerparticulierste emotie? Dat zou je zeggen als je de interviews in het boek hebt gelezen. Ze getuigen ervan, maar ook ...
Liefdeslessen - Marie-José ten Cate & Janneke Holwarda
Date-ervaringen van vijftigplussers, en tot welk zelfinzicht die leiden
Je bent vijftigplusser en na een lange relatie ben je plotseling ongewild alleen. Op zoek naar een nieuwe partner ga je internetdaten. Maar wat zoek je precies? Iets vertrouwds of gooi je het roer radicaal om en durf je er bijvoorbeeld voor uit te komen dat je valt op mensen van je eigen geslacht? Heb je een lijst met eisen of zie je wel wat er op je pad komt? Je bent immers door het leven gevormd, ervaringen rijker en illusies armer.
Voor dit boek interviewden Marie-José ten Cate (psycholoog en schrijver) en Janneke Holwarda (schrijver en coach) mensen van verschillend geslacht, met verschillende culturele achtergronden, met uiteenlopende seksuele voorkeuren en opvattingen over liefde en relaties, mensen uit de hetero- en de lhbtqia+ - gemeenschap. Ondanks hun verschillen hebben ze één ding gemeen: ze zijn de vijftig gepasseerd en beseffen dat degene met wie je datet, een spiegel is van je eigen verlangens en teleurstellingen.
Anjo: ‘Dit is geen ‘daten voor dummies‘, geen handleiding voor als je op wat latere leeftijd op zoek gaat naar een (nieuwe) partner. Maar tussen de regels door krijg je wel veel tips van leeftijdgenoten. Over hoe zij aan de slag zijn gegaan. Waarom zo?
Over missen en herinneren - Marjoleine de Vos
Een wonderlijke stilte. Dat is het eerste waarover Marjoleine de Vos zich verbaast als ze het levenloze lichaam ziet van een man van wie ze zielsveel heeft gehouden. Er is geen warmte meer in dat lichaam, geen beweging, geen geruis van ademhaling, geen hart dat nog klopt. Er is alleen nog een omhulsel, een voor eeuwig zwijgend ding, waar je, als je je gêne overwint, de Vos geeft geen antwoorden voor ons allemaal, maar geeft wel woorden aan tegenaan kunt praten. Hoe laat een onpeilbaar verlies zich uitdrukken? Laverend tussen verzet en berusting, ongeloof en relativering tast De Vos haar gemis en herinneringen af. Ze leidt de lezer langs de woorden en beelden die denkers en dichters over de dood hebben opgetekend. En steeds is alles er is een verstild en intiem essay over het zoeken naar taal voor het onzegbare.
Anjo: ‘Hoe vind je de goede woorden om je gemis en verdriet uit te drukken als je een geliefde bent verloren? Of hoe vind je woorden, bedoeld om te troosten als een geliefde zijn of haar partner is verloren bijvoorbeeld. Ik hoorde mezelf zeggen dat ik het gemis, het je zo alleen voelen, het niet meer kunnen delen van de kleine – maar ineens ook zo grote – dagelijkse dingen, het gemis van ‘samen’, begreep. Ik corrigeerde mezelf door te zeggen dat ik dat natuurlijk helemaal niet kon begrijpen, het verlies van mijn partner niet zelf ervaren had. Zijn er wel woorden voor onpeilbaar gemis en verdriet?
Raad van Ouderen
De Raad van Ouderen adviseert gevraagd en ongevraagd de minister van VWS over zaken die ouderen aangaan.
De Raad spreekt vanuit het perspectief en met de stem van ouderen uit het land.
Samenstelling Raad van Ouderen
De Raad bestaat uit vertegenwoordigers van de acht regionale ouderennetwerken,
SOM.NL, ANBO-PCOB en de Koepel Gepensioneerden.
Adres Raad van Ouderen
Raad van Ouderen, BeterOud
Postbus 8228 3503 RE Utrecht
info@raadvanouderen.nl
Publicatie
Aan dit advies werkten mee: Anjo Geluk, Marlou Kremer, Herman Meinhardt, Geesje
Nijhof, Theo Roes en Hans Wesselink
U kunt deze publicatie downloaden op Adviezen (beteroud.nl)
Utrecht, februari 2024