Marjan Slob
De lege hemel van Marjan Slob is een kleine filosofie van de eenzaamheid. Het woord ‘eenzaamheid’ zingt rond. Bezorgde beleidsmakers nemen maatregelen om de eenzaamheid onder geïsoleerde hoogbejaarden en gamende jongeren te ‘bestrijden’. Het begrip zelf wordt echter maar weinig onderzocht. In haar nieuwe boek doet filosoof Marjan Slob dat wel. Ze presenteert ‘eenzaamheid’ als het droevige gevoel dat je krijgt wanneer je een tekort aan verbondenheid ervaart.
Slob ziet eenzaamheid echter ook als een verschijnsel dat belangrijke menselijke talenten aan het licht brengt. Wanneer je eenzaam bent, lijd je immers aan wat er níét is, en dat getuigt van zelfreflectie en voorstellingsvermogen. Met lichte toets bespreekt Slob grote denkers als Blaise Pascal, Daniel Dennett en Simone de Beauvoir. Inzichten in de menselijke conditie vult zij aan met voorbeelden uit romans, films en popliedjes.
Anjo: “Het bestrijden van eenzaamheid onder ‘onze ouderen’ is een van de speerpunten van beleid. Een schrikbeeld om eenzaam te worden; de verbinding met anderen te missen, op jezelf teruggeworpen te worden. Wat heeft een filosoof daarop te zeggen? In dit geval heel veel. Marjan Slob houdt zich verre van definities en discussie over wie wel of niet eenzaam is. Wel is het zo dat eenzaamheid niet aan leeftijd gebonden is. Iedereen kan het zijn en het komt net zo vaak voor onder jongeren dan onder ouderen. De gangbare omschrijving – het gebrek aan verbinding of sociaal isolement – vindt ze er een voor huishoudelijk gebruik. Het is een gevoel, geen feit. Interventies die erop gericht zijn het isolement op te heffen met een ‘beter buurtgevoel’ helpen onvoldoende. Eenzaamheid als ziekte (biomedisch verklaard) dan? Volgens Trudy Dehue staat eenzaamheid op het punt ‘gepsychiatriseerd’ te worden. Een medisch etiket geeft immers officiële erkenning. Er zijn farmacologen die op zoek zijn naar stoffen die de beleving van isolement beïnvloeden. Een pilletje tegen eenzaamheid? Moeten we onszelf eerst ziek verklaren – eenzaam - om aandacht te krijgen?
Heel precies legt Slob verrassende verbanden tussen eenzaamheid, podiumvrees, maskers, selfies, ruimtereizen en getut op dames-wc's. Met David Bowie als gids die weet hoe je kunt spelen met je onvermijdelijke verlorenheid.
Ze besluit met: ‘… dat alleen wezens die in staat zijn tot eenzaamheid iemand kunnen liefhebben of iemands vriend kunnen zijn. Dat is de gastvrije kant van eenzaamheid: wie een gemis kan voelen, staat open voor verbinding.’ De lege hemel is een ontdekkingsreis die je samen met de auteur onderneemt. Geen hoogdravende teksten, maar inzichten van Slob zelf, grote denkers, gecombineerd met alledaagse, hedendaagse voorbeelden. Voor Slob was het schrijven van dit boek een eenzaam avontuur, een feest. Ze heeft mij er in ieder geval een groot plezier mee gedaan.”
Titel: De lege hemel – over eenzaamheid
Auteur: Marjan Slob
Uitgever: Ambo/Anthos ISBN: 9789026345425
Prijs: €20,99
