Internationale vrouwendag moeten we daar op onze oude dag nog steeds aandacht aan besteden? Wat betekent deze dag voor jou in je persoonlijk perspectief? En krijgen oudere vrouwen met klachten wel de zorg die ze nodig hebben?
Eigenlijk ben ik niet van speciale dagen voor van alles en nog wat, omdat ik betwijfel of het het echt helpt om een dag in te stellen om aandacht te vragen voor een belangrijk onderwerp. Rond internationale vrouwendag heb ik zelf al te vaak vervelende reacties gehoord als ik het belang van speciale aandacht voor de positie van vrouwen bepleitte.
In mijn eigen leven is deze dag in de verschillende fasen ook niet altijd even belangrijk geweest. Zo herinner ik me nog goed dat ik in de jaren zeventig van de vorige eeuw, toen ik student was in Amsterdam, het belangrijk vond deze dag op de een of andere manier actief te vieren met gelijkgestemden. Dat gaf energie en een gevoel van zusterschap.
In de jaren daarna met een jong en snel groeiend gezin was vrouwendag veel minder in mijn aandachtsveld. Echter toen ik na jaren parttime werken weer volledige werkte was 8 maart voor mij echt een dag die ik vierde met het gemeentelijk vrouwennetwerk in Groningen. Dit netwerk bestond uit vrouwen werkzaam bij de gemeente of de grote werkgevers zoals universiteit, hogescholen en rijksdiensten. Zelf was in toen een veertiger. Pikant detail is wel dat wij allemaal hoogopgeleid waren en allemaal werkten in functies met salarissen die er niet om logen. Ik besef dat het belang voor vrouwen die het minder hadden dan wij niet echt behartigd werd in die bijeenkomsten. Eigenlijk hadden die bijeenkomsten een nogal elitair karakter.
Hoewel ik in mijn eigen leven en loopbaan nooit een doorgewinterde feministe was, droeg ik de vrouwenzaak wel een warm hart toe. Al was het alleen maar om solidair te zijn met vrouwen die het minder gemakkelijk hadden en die niet de goede rolmodellen hadden in hun ontwikkeling.
Zelf heb ik vaak bewust gekozen in de balans tussen werken in combinatie met jonge kinderen. Op de momenten dat ik veel buitenshuis werkte was het voor mij een gegeven dat ik niet alles op het thuisfront kon meemaken. Ik miste daardoor soms ook mooie momenten. Dit zag ik meer in mijn generatie waar het nog niet zo vanzelfsprekend was dat je als vrouw ging voor een eigen loopbaan. Dat ik het op mijn eigen manier kon doen was voor mij mogelijk omdat ik een man heb die daar volledig achterstond en daardoor zelf ook anders werkte dan de gemiddelde carrieretijger.
Zo ben ik van meet afaan lid geweest van de Vereniging voor Vrouwelijke Artsen (VNVA) maar ook van de KNMG en heb ik in beide verenigingen bestuursfuncties vervuld. Eigenlijk vond ik het op mijn zevenentwintigste al te zot voor woorden dat er een extra vereniging voor de vrouwelijke artsen nodig was om de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen en de het geringe aantal vrouwen op sleutel posities aan te pakken. En nu op mijn zeventigste is daarvoor nog altijd aandacht nodig.
Er gebeurden mooie dingen binnen de VNVA, zaken waarvoor er binnen de KNMG geen gerichte aandacht was. Deze vereniging leverde ook rolmodellen waaraan bij jonge collega’s een duidelijke behoefte bestond en nog steeds bestaat. Zo zijn er ook kadertrainingen die vrouwelijke artsen ondersteunen in hun ontwikkeling en wordt coaching aangeboden om je in een overwegend mannelijke omgeving goed te kunnen profileren.
Een mooi voorbeeld vind ik nog altijd Toine Lagro die als hoogleraar huisartsgeneeskunde in Nijmegen een onderzoekslijn opzette naar het specifieke van vrouwenklachten met aandacht voor een andere aanpak die daarbij nodig is. Een ander belangrijk rolmodel is hoogleraar cardiologie Angela Maas die veel onderzoek deed naar het vrouwenhart, waardoor duidelijk werd dat de symptomen bij vrouwen zich anders uiten en niet altijd herkend worden.
Dat onderzoek en aandacht voor de specifieke symptomen bij afwijkingen aan het vrouwenlichaam anders zijn dan bij mannen is inmiddels wel bekend. Echter de mate waarin onderzoek zich hierop richt is nog steeds mondjesmaat. De journalist Mirjam Kaijer, zelf ervaringsdeskundige en schrijver van het boek “Ik ben geen man”, deed onderzoek en concludeert: Veel vrouwen lopen langdurig rond met onverklaarde gezondheidsklachten, die vaak worden afgedaan als psychisch. Echter dit blijkt lang niet altijd zo te zijn. De echte reden is dat er naar deze specifieke klachten simpelweg te weinig onderzoek is gedaan en er te weinig over bekend is. Ze startte een petitie voor een betere gezondheidszorg voor vrouwen. Ze wil er vooral de aandacht op vestigen dat het geen vrouwenprobleem is maar een probleem van ons allemaal, zowel mannen als vrouwen. Want vitale vrouwen zijn van belang voor een gezonde samenleving. Dit vind ik echt een onderwerp dat op 8 maart in de schijnwerpers mag.
Zelf merkte ik toen ik ongeveer vijftig was dat ik een andere kijk kreeg op de positie van vrouwen. Ik ontdekte dat zaken waar we voor hadden geijverd gemeengoed waren geworden. Dat was fijn maar minder fijn vond ik het dat jongere generaties vrouwen minder bereid waren zich in te zetten voor het gemeenschappelijk belang. Ook doordat ze er door de combinatie van een gezin en een stevige functie geen ruimte voor hadden. Het gegeven dat vrouwen “mannen zaken” overnamen zoal bijvoorbeeld roken, overmatig alcohol gebruik en stress zijn de minder geslaagde kanten van vrouwenemancipatie. De impact hiervan op de gezondheid eist een hoge tol bij vrouwen.
Het zich minder inzetten voor het gemeenschappelijk belang was natuurlijk was ook de tendens rond de millenniumwisseling, individualisme vierde hoogtij, naar elkaar omkijken en helpen waar nodig was veel minder vanzelfsprekend geworden.
Dat alles maakte dat ik me veel meer ging richten op de toekomst waarin ik hoopte oud te worden. De vraag “Wat vind ikzelf zinvol en wat kan ikzelf doen om belangrijke zaken door te geven aan de generaties onder me?”diende zich aan. En ook: “Hoe heb ik dat altijd gedaan bij mijn eigen kinderen, hoe doe ik dit nu en wat kan ik betekenen voor mijn kleinkinderen?”
Mijn levensmotto “Word wie je bent”heb ik geleend van Nietsche. Het helpt me goed mijn eigen leven steeds weer vorm te geven. Het maakt dat ik positief de toekomst en de ouderdom tegemoet kan treden en me wellicht minder druk maak om grote idealen maar veel meer kijk: Wat kan ikzelf bijdragen in mijn eigen beinvloedingssfeer.
Internationale vrouwendag verdient aandacht. Blijf het vooral vieren op de manier die op dat moment bij jou past. Maar vergeet nooit dat jouw kracht ligt in zelf in actie komen om de regie over jouw leven te pakken.
1 maart 2022
Geesje Nijhof
