Liefdevol en geestig portret van een (on)alledaags vrouwenleven in de twintigste eeuw
Sander Donkers
'Een trap boent men van boven naar beneden, anders maak je met je knieën de net verrichte arbeid ongedaan. In de tijd dat de traptreden moesten drogen nam Tante Jo dan het bushokje voor de deur even mee'
Johanna Adriana Roelofs, 'Tante Jo', werd geboren in 1909, kort nadat de tram elektrisch werd. Ze groeide op in het vooroorlogse Rotterdam in een familie met zeven kinderen, maar zou nooit in de gelegenheid komen zelf een gezin te stichten.
En er liep wel meer niet zoals ze het gehoopt had.
Als eind jaren zestig in Amsterdam haar achterneef Sander wordt geboren, neemt haar leven een onverwachte wending. Terwijl Sanders ouders de veranderende tijdgeest in het 'magies centrum' omarmen, ontfermt zij zich over hem en maakt elk weekend in huize Donkers de boel aan kant. Daadkrachtig, eigengereid, maar ook ietwat wereldvreemd bewoog zij zich door het leven, immer met een poetsdoek in de hand.
Tante Jo is een klein monument voor een verdwenen menstype.
Anjo: “Het moet zo gegaan zijn: Sander Donkers kreeg zoveel reacties op zijn mini-columns over zijn tante Jo - 150 woorden op de voorpagina van De Volkskrant – dat hij besloot er een boek van te maken. Terecht! De miniatuurtjes zijn uitgebreid met tekst en foto’s. De zoektocht bleek een doos van Pandora met herinneringen, nieuwe feiten, anekdotes en de familiegeschiedenis. Hij vond zelfs een cassettebandje waarop tante Jo samen met hem te horen is. 25 jaar na haar overlijden schrijft hij een monument voor tante Jo en schetst daarbij ook een goed beeld van de tijd van toen, van een bijzonder vrouwenleven in de vorige eeuw. Jo overleed op haar negenentachtigste, in het ziekenhuis, ‘In een halfleeg uitvaartcentrum, nadat de stem van Marco Borsato was verstomd, sprak ik een paar dagen later woorden die tekort schoten’. Nog altijd bakt hij aardappeltjes in haar pan, half roomboter, half Croma. Het moet bruisen. ‘Voor de rest is het lastig te zeggen hoe mensen voortbestaan, behalve dat het soms in alles is.’
Ik had ook een Jo, geen tante, maar onze ‘werkster’. Ze kwam bij ons schoonmaken en vertelde tussen het poetsen door de meest onwaarschijnlijke verhalen over haar gezin en familie. Voor mij onwaarschijnlijk, maar ze waren echt gebeurd. Jo had een zwaar leven, was klein behuisd, arm, ze had een gezin en er waren altijd problemen; van alles liep mis. Voor mij was ze een soort zonnetje. Ik keek uit naar haar komst en verhalen en later werd ze een soort bondgenoot. Een lieverd die ook een monument verdient. Zou het aan de naam Johanna liggen? ‘Tante Jo’ is een prachtig boekje. Goed, beeldend geschreven en mooi uitgevoerd.“
Titel: Tante Jo
Auteur: Sander Donkers
ISBN: 9789048859139
Uitgever: Lebowski
Prijs: € 15,00
