De edele Zweedse kunst van dὄdstädning
-Margareta Magnusson-

Döstädning is het Zweedse gebruik om je materiële bezittingen
te ordenen tegen het einde van je leven. Het is een manier om je
nabestaanden nergens mee op te zadelen, maar ook een ritueel
dat je helpt om te reflecteren op je leven – of dat nou binnenkort
op zijn einde loopt of nog bij lange na niet. Wat laat je
achter aan materiële bezittingen als je er zelf niet meer bent?
Wat zegt dat over jou? Door de erfstukken te scheiden van de rommel,
orden je ook de waardevolle herinneringen.

Opruimen voor je doodgaat is een praktische gids die je helpt
inventariseren wat écht belangrijk is, om zo comfortabel en
stressvrij mogelijk met je bezittingen om te gaan. Margareta
Magnusson bespreekt het proces van herinneren, ouder worden
en de dood op verrassend vrolijke wijze, en laat zien dat döstädning
een ontroerende en waardevolle methode is die jou of iemand
die je liefhebt kan helpen om al het geluk te vieren dat een mens
in een leven verzamelt.

Levensvragen van een kind
In Was de aarde vroeger plat? beantwoordt Bette Westera de levensvragen van een kind met een versje, dat vaak aanleiding geeft tot weer een nieuwe vraag. En Sylvia Weve geeft daaraan in haar illustraties wéér een andere draai. Een gedichtenbundel om eindeloos opnieuw in te verdwalen.

Er zijn vragen
die om antwoord vragen
Er zijn ook vragen
die vragen om een versje
een gedicht
een schilderij

Anjo Geluk:
‘ Als ik het voor het zeggen was dit het boek van het jaar! Voor alle leeftijden! Er staat alles in wat je nodig hebt. Antwoorden op alle vragen – universele levensvragen - die je hebt. Vragen waar geen antwoord op is … of toch? Niks kinderachtigs aan; groots! En het boek is prachtig vormgegeven! De samenwerking van auteur Bette Westera en de illustrator Sylvia Weve is bijzonder, net als bijvoorbeeld in hun boeken ‘Doodgewoon’ en ‘Aan de kant, ik ben je oma niet!’ Westera en Weve geven elk hun eigen antwoord op vragen over tijd, ruimte, leven en dood. Elke pagina uit dit grote formaat boek verdient het om ingelijst te worden! Je raakt niet uitgekeken en wordt telkens verrast door de originaliteit van tekst en beeld.
Een cadeautje voor jezelf, maar ook voor alle anderen die een cadeautje verdienen.
Hulde voor auteur, illustrator en uitgever!’

Het antwoord op de vraag ‘kan de tijd echt vliegen?’
Op waaidagen
vliegt de tijd
Je om de oren

Op saaidagen
staat de tijd stil

Uit ‘Tranen’
… maar waarom heb ik tranen
tranen van verdriet?
Komt dat omdat verdriet vanbinnen zit
en stroomt dat met je tranen weg?
En als je stukken minder huilt
heb je dan ook minder pech?

In zonnig geel en warm rood
maak ik een tekening van jou.
Maar van alle kleuren die er zijn

Over de betrekkelijkheid der dingen

Welke lijnen vallen terugblikkend te ontdekken in een leven dat door een hoge mate van toeval is bepaald? Wat is de zin geweest van de arbeid - in dit geval in een academische setting - die tientallen jaren is verricht? Welke plaats nemen kinderen en kleinkinderen bij dit alles in? Dag leven, dag boeken! is een lichtvoetig, filosofisch verslag vanuit de derde levensfase. Vanuit de persoonlijke beschouwing komt een aantal meer algemene thema's aan de orde. Wat doe je met al die boeken die je leven hebben beheerst en nog beheersen? Wat is het nut geweest van de overdaad aan informatie die je dagelijks via de media tot je hebt genomen? En wat heb je aan alle overbodige spullen die je vanuit een continu draaiende economie zijn opgedrongen? De schrijver confronteert zichzelf en de lezer met de betrekkelijkheid der dingen en tegelijk met de behoefte zijn leven ermee te vullen. Ten slotte wordt de betrekkelijkheid van het leven zelf indringend geïllustreerd met een beschrijving van de galerij van vroegtijdig gestorvenen uit de omgeving van de auteur, waarbij de lezer onwillekeurig zijn eigen doden herdenkt.

Anjo Geluk:
‘ Bezig met het voorbereiden van een symposium met als titel ‘Wat wil jij later worden?’, verkeer ik wat in onzekerheid. Hij kijkt vooral terug, terwijl ik als zeventigplusser vooral bezig ben met de toekomst. De auteur neemt afscheid – ook gezien het aantal pagina’s dat ze in beslag nemen in die volgorde – van zijn leven tot dan toe, van zijn boeken, van dingen en van doden. Hij schrijft dat twee ervaringen zijn huidige levensfase domineren: het besef van de betrekkelijkheid van wat hij gedaan heeft en de ervaring van een nieuwe rol als voorouder/grootouder. Heel kort komt wat hij de postprofessionele fase noemt aan bod. Het terugkijken op het verleden is daarbij, vindt hij, een natuurlijk bijverschijnsel. Hij zou van anderen willen weten wat hun ervaringen zijn en hoe zij terugblikken op hun leven en werk. Ook zou hij willen weten hoe zij de eigenaardigheden van de tijdsbeleving van het ouder worden ervaren. Het betrekkelijkheidsbesef: ‘ik noem het de pensioenparadox: tientallen jaren druk-druk-druk gewerkt aan projecten om achteraf in te zien dat dit niet zoveel heeft betekend.’ In het vervolg van het boekje gaat het vooral om terugkijken, met hier en daar wat terloops een blik in de toekomst. Dat roept naast bewondering en waardering voor de inhoud en de zorgvuldigheid van de tekst ook vragen op. Zoals: levert terugblikken ook iets op voor de toekomst? Kun je met al die ervaring, nu je die hebt verkend en opgeschreven, misschien een rugzakje inpakken om mee verder te gaan? Waar ben je trots op? Waar ben je goed in en waar kun je mee verder? Vragen voor een vervolg: Dag toekomst! De combinatie terug- en vooruitkijken is zinvol als je ouder bent, maar ze kunnen, denk ik, niet zonder elkaar. Dit boekje is daarbij een mooie, zeer leesbare aanzet.

(Wil van den Bercken -1946 - is slavist en Ruslandhistoricus en publiceerde onder meer Geloven tegen beter weten in, waarmee hij werd onderscheiden met de prijs voor het beste theologische boek van het jaar) ’

Hiermee lijkt een volgende fase aan te breken in het proces waarbij kinderen steeds langer 'kind' blijven: de periode waarin zij afhankelijk zijn van hun ouders wordt opgerekt naar de jongvolwassen leeftijd. Wat zijn de oorzaken van die verandering? En wat zijn de gevolgen voor de familieverhoudingen? Daarover bestaat vooral onduidelijkheid: de relaties tussen ouders en jongvolwassen kinderen zijn in beweging op een manier die nog moeilijk bespreekbaar is. Botsende verwachtingen en smeulende conflicten kunnen het gevolg zijn.

De inmiddels jongbejaarde babyboomers en hun kinderen vormen de eerste generaties die met deze verandering te maken krijgen. Zij zijn de pioniers die in deze overgangsperiode hun eigen weg moeten zoeken en daarbij stuiten op onbeantwoorde vragen. Babyboomers wilden de afstandelijke omgangsvormen uit hun eigen jeugd vermijden, maar sloegen ze daarbij door naar het andere uiterste door 'vrienden' te willen zijn met hun kinderen? Waar trek je de grens als je kinderen een groter beroep op je doen dan je lief is? Ben je je ouders dankbaarheid verschuldigd voor hun hulp en inspanningen?

De auteurs, beiden in 1946 geboren, onderzoeken deze vragen en veranderingen aan de hand van hun eigen persoonlijke verhaal, gesprekken met ouders en kinderen uit hun omgeving en interviews met sociologen en andere wetenschappers.